OVER Charles Warter (Nederlands)

WERK De rode draad die door het geschilderde werk van Charles Warter loopt is "maatschappijkritiek". Alle ongeschreven wetten van communicatie, hierarchie, het voldoen aan verwachtingen worden in milde vorm aan de kaak gesteld. In milde vorm, omdat er geen extreme middelen worden gebruikt en geen poging wordt gedaan om te chocqueren. Het blijven symbolen in olieverf en ze zijn niet bitter van toon, maar eerder spottend. Charles werkt namelijk overwegend in twee conceptuele lagen, waarbij de laag van de boodschap is verborgen onder een esthetische laag. Wat niet wil zeggen dat iedereen de schilderijen mooi moet vinden - integendeel! Door een opdringerig kleurgebruik zijn de werken niet "salonfähig". Er is wel opgemerkt dat het "schilderijen voor in het museum zijn". Toch zijn er mensen die het werk van Charles in huis willen hebben en enkele basisscholen hebben ze in klaslokalen hangen. Kinderen kunnen beter overweg met de brutaliteit en het spontane karakter ervan. Andere onderwerpen in de schilderijen van Charles zijn veelal persoonlijke, zoals de geboorte van zijn kinderen of het verstikkende gevoel op het platteland te moeten wonen. Die laatste periode viel ongeveer in 2006-2008. De kredietcrisis liet een definitef afscheid van het bewuste huis pas plaatsvinden aan het einde van 2009. OVerigens was het, mogelijk juist door de stress, een productieve periode. Naast geschilderd werk vervaardigt Charles ook veel objecten. De derde kunstvorm die Charles, zij het spaarzaam, hanteert is de performance. Geen toneelwerk, maar de zuivere vluchtige beeldende vorm die in de jaren zestig zo gangbaar was. Het spontane, ongeplande en vluchtige karakter ervan is ook hier gecombineerd met milde maatschappijkritiek.

LEVENSLOOP Charles komt uit een geslacht van onder meer kunstenaars en handelaren. Vreemd genoeg hadden zijn ouders voor geen van beide zaken een voorkeur. Misschien had dit te maken met de onzekerheid die ze erdoor hadden ervaren. Thuis werd Charles dan ook geadviseerd arts te worden en - bij voorkeur als hoogleraar - een baan bij de overheid te nemen, omdat dit zekerheid verschafte. Dit beeld is nu absurd, maar destijds was dat niet zo. Hoewel hij lang aarzelde koos Charles in eerste instantie voor een studie biochemie. Het eerste jaar, dat nog overwegend werd gevuld door de klassieke anatomie en systematiek van planten en dieren, misbruikte Charles voor eindeloos veel tekenwerk. Zo sterk, dat een veel gehoord
commentaar was: "donder jij maar op naar de kunstacademie". In Artis zaten beide groepen studenten overigens bij elkaar en tekenden "naar het leven". Na een jaar stopte Charles, werkte in de verzekeringsadministratie bij een bank en was lid van een kunstenaarsvereniging. In die periode schreef Charles ook veel verhalen en novelles. Na een jaar stond hij voor de keuze om de kunstacademie te volgen, maar hij rondde uiteindelijk zijn studie af in Groningen. Hij bleef tekenen en schilderen, maar schreef ook verder aan zijn verhalen - zie de bundel "Angst en Verraad" - te downloaden op deze site. Na de studie volgde een decennium bij de overheid, dat mede door een deeltijdaanstelling voldoende ruimte liet voor de kunst. Geleidelijk aan won de beeldende kunst en werd het schrijven beperkt tot het dagelijks werk. De novelles en verhalen bleken ook slecht te passen in de huidige literaire wereld en bovendien waren het ook vooral geschreven beelden. Schilderijen in woorden dus, waardoor de keuze simpel was. Charles ontdekte dat zelfs bij het dagelijks werk als adviseur, men zijn tekeningen en schetsen beter begreep dan zijn verhalen. Powerpoint bood later de oplossing uit dit dilemma en stelde hem in staat eigen afbeeldingen te presenteren als hulpmiddel. Wat in deze tijd van "clipart" trouwens ook al als controversieel wordt gezien. Juist toen hij besloot over te stappen naar het bedrijfsleven kreeg Charles de eindelijk de mogelijkheid het voorbereidend jaar op academie Minerva te volgen. De uistekende docenten die hem begeleiden schoolden Charles niet in de techniek, die hij inmiddels voldoende had verworven, maar niet meer van wezenlijk belang was. Ze boden hem de ruimte om zich werkelijk als kunstenaar te ontplooien en een plaats in te nemen. Helaas vergde de nieuwe baan zoveel tijd en energie dat een volledige opleiding niet meer mogelijk was. Alleen was deze ook niet meer nodig. Sterker nog, de vele vrienden en familieleden die wel hadden gekozen voor de kunstacademie moesten allerlei andere banen accepteren om in leven
te blijven. Charles besloot zoveel mogelijk te gaan verdienen en zijn eigen Mecenas te worden. Deze keuze heeft hem in de gelegenheid gesteld een aantal malen te exposeren en tegelijk de vrijheid geboden een autonome lijn te volgen die commercieel overigens geen succes is geweest.

INVLOEDEN  Charles groeide op in een omgeving van conservatieve kunstliehebbers. Echte kunst was van marmer, brons en olieverf of transparante aquarel. Al het andere was studie of een grapje. Tot die laatste categorie behoorde werk in gips, stof, collages van papier of bestaande voorwerpen en zelfs gouaches of drukwerk. Zo was een reclametekenaar beslist geen kunstenaar. Toen Charles op achttienjarige leeftijd in Amsterdam arriveerde en daar "het Stedelijk" bezocht kreeg hij de schok van zijn leven. Toch werd niet zozeer zijn wereldbeeld omver gehaald. Het was eerder een bevrijding, dat wat hij voelde als noodzaak en mogelijkheid, ook echt bestond! "Dus dit is wel degelijk kunst" was wat er door hem heen ging en het werd hem duidelijk dat hij geen verderfelijke dingen deed, maar kunstenaar uit innerlijke drang was, die zich in het begin uitte op het gebied van tekenen, schilderen, schrijvben, toneel en muziek.
Gesamtkünstler eigenlijk. In het Stedelijk maakte vooral het werk van Elsworth Kelly en Edward Kienholz een diepe indruk. Ironisch genoeg was de lijn Kelly - Albers - Bauhaus hem nog niet bekend. Anders had de dogmatiek van Itten hem later misschien minder beklemd. De zeggingskracht van een werk als "Sight Point" van Richard Serra, een uiterst sober maar krachtig werk, dat na vele jaren is teruggekeerd in het Stedelijk, maakte ook enorme indruk. De boeken van oa. Luns, Itten en Pawlik en het zien van veel oude en nieuwe meesters - in het echt - vormden een heel andere invloed. Net als het lidmaatschap van kunstenaarsvereniging Artibron in Zwolle, deed Charles veel technische vaardigheden op met portrettekenen als hoofdmoot.
Deze invloeden waren vooral technisch van aard. Een geheel ander soort invloed deed zich gelden in Groningen, in de eigen omgeving! Over het algemeen heerste er een wat conservatieve smaak, zodat het meer expressionistische werk nier erg werd gewaardeerd. Dit in tegenstelling tot het technische studies, die vooral ambachtelijk waren. De voortdurende negatieve houding van de omgeving leidde tot een zekere somberheid en Charles vernietigde bijna al het experimentele werk - voor zover nog in eigen bezit. Toch ontwikkelde hij vervolgens meteen zijn eigen "abstractie" waarbij de werkelijkheid werd gereduceerd tot zeer eenvoudige geometrische vormen, egaal gevuld met kleur. Cryptische titels gaven de relatie met de werkelijkheid aan. Af en toe ontstond nog een (sur)realistisch werk, waarbij uiteraard Magritte en Delvaux hun stempel drukten op Charles' waarneming van de wereld. Na de vooropleiding Minerva kon Charles zelf pas echt zijn eigen wegen kiezen, los van oordeel, ambacht of commercie. De decennia ervoor had hij vele duizenden kunstwerken bestudeerd en genoten. Zowel in het echt als via fotoboeken. Dit had een duidelijk beeld opgeleverd van de huidige werkelijkheid in de beeldende kunst. Hoewel het accent vooral op de meer moderne kunst lag, kwam later het besef dat ook veel oude kunst ooit modern en controversieel was en dus niet zomaar heeft afgedaan, maar moet worden beleefd in de eigen context. ook de verschillen in techniek begonnen Charles te boeien. Onder invloed van de oude meesters vervaardigde hij dan ook enkele realistische schilderijen van uitvergrote kralen. Eigenlijk vooral voor eigen plezier! Bij het principe van het uitvergroten waren Oldenburg en Koons uiteraard grote voorbeelden!

BEWONDERDE KUNSTENAARS  Om een indruk te geven van de door Charles bewonderde kunstenaars, die tevens meer of minder invloed hadden of hebben wordt hieronder een reeks
namen gepresenteerd. Het is allerminst een uitputtende lijst en bovendien verschilt de invloed en interesse verschilt in sterkte en periode. Een bijkomend effect van de lijst is hopelijk wel een wat bredere aandacht voor deze kunstenaars na het lezen ervan. De lijst is enigszins alfabetisch.
Albers, Joseph - André, Carl - Arman - Beuys, Joseph - Boltanski, Christian - Brancusi, Constantin - Chagall, Marc - Chirico, Giorgio de - Delveaux, Paul - Duchamp, Marcel - Ensor, James - Feininger, Lyonel - Hanson, Duane - Holzer, Jenny - Hopper, Edward - Judd, Donald - Kelly, Elsworth - Kiefer, Anselm - Kienholz, Edward & Nancy - Lichtenstein, Roy - Modigliani, Amadeo - Mondriaan, Piet - Munch, Edward - Newman, Barnett - Pollock, Jackson - Richter, Gerhard - Rosenquist, James - Serra, Richard - Abramovic, Marina - Warhol, Andy - Phaophanit, Vong - Viola, Bill - Magritte, René - Malevitz, Kasimir - Spoerri, Daniel - Andrea, John de - Koons, Jeff - Thiebaud, Wayne - Goldworthy, Andy - Terry Rodgers

Charles Warter, 2020